ASP.NET ve ASP

ASP.NET'e giriş amacıyla ASP ve ASP.NET'i karşılaştırıp ikisi arasındaki farklara göz atıp; ASP.NET ile gelen yenilikleri kavramsal olarak inceleyeceğiz.

ASP.NET ASP'nin devamı değildir ve yepyeni bir mantıkla sunucu taraflı web uygulamaları yapabileceğimiz, .NET'in sağladığı hemen hemen tüm güzel özelliklere erişimi olan bir platformdur. 

i.) Programlama Dilleri Desteği: ASP.NET ile Jscript (Microsoft'un JavaScript'i), C#, VB.NET ve herhangi .NET uyumlu bir dille programlarımızı yazabiliriz. Artık VBscript diline ASP.NET'te ihtiyacımız yok. Diğer taraftan .NET'in gözde çocuğu C# benim kişisel tercihimdir. Çünkü C# tam anlamıyla Nesne yönelimli olarak doğan ve modern çağın programlama yaklaşımı olan Nesne yönelimli Programlamayı destekleyen güçlü ve verimli bir dildir. 

ii.) ASP.NET Controls: Bir kısmı klasik HTMLform kontrollerinin ASP.NET platformu için yeniden yapılandırılmış halidir. Bunlar tam olarak üzerlerinde programcı mantığıyla çalışabilmemiz için nesne yönemli özellikler kazandırılmıştır. (İlerleyen derslerde bu konuyu derinlemesine işleyeceğiz.) Ayrıca Calender, AdRotator, ve Validation kontrolleri sayesinde aynı işi başaran ASP.NET kodumuz ASP koduna nazaran çok daha kısa ve etkili olacaktır. 

iii.) Event Driven Programlama Modeli: Windows işletim sistemi Event Driven bir ortamdır. Eskiden programlardaki satırlar sıra ile çalıştırılırdı. Bunun yanında siz Windows'ta birşeyler yapmazsanız o hiçbir şey yapmadan durur,ancak siz fare ile bir yere tıklarsanız, veya bir metin kutusuna bir şeyler yazarsanız o sizin olayınıza karşı bir kod parçasını çalıştırır. ASP.NET bu şekilde kullanıcının yaptığı olaylara karşı cevap olarak çalışan bir sistem olarak programlanır. Yani ASP.NET sizin tam olarak ne yaptığınızı izler ve olaylarınıza uygun tepkiyi verir.

iv.) Kullanıcı Hakları seviyelendirilmesi ve yönetilmesi: ASP yazmış olanlar bilir bazen kullanıcılarımızı haklarına göre seviyelerine ayırırdık. Mesela bir öğernci takip programında danışman hoca sadece danışmanlığını yaptığı öğrencilerin kayıtlarına ulaşırken, bölüm başkanı tüm bölümdeki öğrencilerin kayıtlarına ulaşabilir. Böyle durumlarda kullanıcının girdiği veya girmeye çalıştığı sayfaların hepsinde kontrol(ler) yaparak kullanıcı gruplarını yönetirdik. Ama artık ASP.NET ile bu işi daha az kodla otomatik olarak yapabiliriz.

v.) Yüksek Oranda Ölçeklendirebilme: Amazon.com gibi yüksek ölçekli bir proje için birden fazla sunucuya ihtiyaç olacağı kesindir. Peki bu sunucuların arasında koordineyi başarı ile nasıl sağlayacağız. Projemizin Veri tabanı bir sunucuda, uygulama başka bir sunucuda veya kitap satışı yapan kısmı bir sunucuda ve CD satışı yapılan sunucuyu başka bir yerden çalıştırabiliriz. Bu gibi drumlarda ASP.NET dağınık web uygulama modelini çok daha iyi bir şekilde destekler.

vi.) Derlenmiş kod: ASP çoğumuzun bildiği üzere yorumlanıyordu(interpret). Web sunucusu kendine gelen istekleri kullanıcıya yollamadan önce bir dll kullanarak yorumlayıp yolluyordu. Ama artık ASP.NET kodlarımız ilk çalıştığında derlenecek ve sonraki her istek için bu derlenmiş dosya kullanıcıya yollanacak. Yani tam olarak programlama yapıyoruz diyebileceğiz. :-) Eğer derlenmiş sayfanın kodunda bir değişiklik yaparsak .NET Framework bunu farkedip yeniden derleyip gönderecek sayfamızı. Tabii ki derlenmiş kod çok daha hızlı çalışacak. 

vii.) Zahmetsiz ayarlama ve upgrade: ASP.NET'te ayarlar metin dosyalarında tutulduğu için sitemizin ayarları değişince, yeni düzenlenen dosyamızı sunucuya upload etmemiz yetecek. Ayrıca artık yeni dll'lerimizi çalıştırmak için onları register edip sunucuyu baştan çalıştırmamız gerekmiyor. .NET'in doğasından dll'lerimizi registry'e kayııt etmeden direkt olarak çalıştırabiliriz.

viii.) Uyumluluk: ASP.NET klasik ASP ile tam olarak uyumlu değildir. Çünkü ASP.NET ASP'nin bir üst versiyonu olmaktan çok öte özellikler içerir. Fakat istersek aynı sunucuda asp ve aspx (ASP.NET dosyalarımızın uzantısı) dosyalarmız kardeş kardeş çalışabilirler.